1847’de Manisa'nın Kırkağaç ilçesi Gelenbe kasabasında dünyaya geldi. 1912'de aynı kasabada yaşamını yitirdi. Asıl ismi Mehmet Eşref. Manisa'da Hatuniye Medresesi'nde Arapça ve Farsça dersleri aldı. Özel öğretmenlerden matematik, tarih öğrendi. 1870'te Manisa Vilayeti Tahrirat Kalemi'nde memur olarak göreve başladı. Turgutlu, Akhisar ve Alaşehir'de mal müdürlüğü yaptı. Fatsa kaymakamlığına atandı. Arkasından Ünye, Acıpayam ve diğer birçok ilçede kaymakam olarak çalıştıktan sonra Gördes kaymakamlığı görevine getirildi. Burada gördüğü yolsuzlukları şiirleriyle hicvedince bir yıl hapse mahkûm edildi. Cezasının ardından İzmir'de gözetimde tutuldu. 1903'te Mısır'a kaçtı. Bir süre Fransa, İsviçre ve Kıbrıs'ta yaşadı. Tekrar Mısır'a döndü,. 2. Meşrutiyet ilan edildikten sonra İstanbul'a geldi. Eşref ve Musavver Eşref isimli mizah dergilerinde başyazarlık yaptı. Adana vali yardımcılığı görevindeyken emekliye ayrılıp Kırkağaç'a yerleşti. Yaşamının kalan bölümünü burada geçirdi.
Şair Eşref cesur hicivleri, ille de siyasi hicivleri ile gönlümde taht kurmuş bir şair… Boş yere korkmuyor bu iktidarlar sanatçının her türlüsünden…Hele ki şairleri terörist ilan eden bu iktidar..
Şair Eşref’in kalemini paylaşmak istedim bugün, en tepeden başlayarak, en alt kademeye dek tüm siyasilere armağan olsun… Yarabbi şükür mü derler, yoksa kıssadan hisse mi çıkartırlar bilemem artık…
* Eşref yolda eşekle giderken İzmir Valisi Kamil Paşa yanından yaylı arabayla geçmektedir. Önüne bir çukur çıkınca Eşrefin eşek durur. Kamil Paşa yukardan seslenir "dikkat et Eşref çukura düşme". Eşref cevabı yapıştırır "merak etmeyin paşam eşek Kamil’dir".
*Her biri kendince zulüm etmekte
Insan bir memur görünce eşkiya sanıyor...
Ey zavallı, bos yere yakınma, bağırıp çağırma;
Çünkü ezilenlerin ahını işiten hükümet bunu musîki sanıyor!
*Millete erbâbı mansıptan biri eşek demiş,
Reddedilmez böyle bir söz, amma ki pek can sıkar...
Olsa da millet eşek, eşek diyen bilmez mi ki:
Sadrazamlarla vâliler de milletten çıkar...
*Kişi, kamil oldu mu üstad mertebesinde,
ona madde üstünde bir değer vereceksin...
baktın ki; hali, tavrı değişti meclise gelişte,
çüüşşş...deyip, sırtına bir semer vereceksin.
*ey bana tıynet-i ademin çamurunda saman var mı diyen
gel bir daha etme bu sual-i hamı
çamurunda saman olsaydı eğer ebül beşerin
çatlayıp ta yarık olmazdı ananın ..mı
*Mısır'da iken İngiliz kuklası Kral Faruk'un babasının sekiz atın çektiği bir arabayla Parlamentoya gittiğini görünce anında doğaçlama olarak şunu patlatmış.
İngiliz palyaçosu şu kralın halini gör
yurdun sinesine tohum-u esaret ekiyor
yuları düşman elinde beşere çifte atar
bir mısır eşşeğini bak sekiz at zor çekiyor…
*Vakt-i, istibdatta söz söylemek memnu idi;
ağlatırtırdı ağzını açsan hükümet ananı!
devr-i hürriyetdeyiz şimdi, değişti kaide.
söyletirler evvela, sonra s..ler ananı!
*Kamil Paşa kıbrıs'a giderken şair eşref'e sorar;
"Kıbrıs'tan bir isteğin var mı?"
Şair Eşref'de
"Paşam benim eşşek ihtiyarladı, Kıbrıs'tan bana en hasından eşşek getirir misin?" der.
Gel zaman git zaman paşa kıbrıs'tan döner. eşref gemiden inen paşayı karşılamak için iskelededir. paşa eşref'i görünce eşşek almayı unuttuğunu hatırlayıp tutuşur.
"Eşref kusura bakma senin eşşeği almayı unuttum, bir dahaki gidişte söz, alırım" der.
Eşref'in yanıtı;
"Üzülmeyin paşam siz geldiniz ya bana yeter" olur...
*Bir gün hiç sevmedigi amiriyle karsilasan Eşref bu kisiye istemeye istemeye selâm verir.Oradan doğru Askeri Kiraathane'ye gider ve dostlarına şunu okur:
Gâvur Izmir'de sokaklar dardır
Bir selâm tavrı ile can koruruz
Söyle dursun atlarla araba
Yolda eşeklere biz has dururuz.
*Bir ara,fahişelerde de vergi alinmasını öngören bir yasa taslagı hazırlanmıs. Bu taslagın başında çeşitli eleştirilere, konu olduğu bir dönemde Eşref şu dörtlügü yazıyor:
Vergi miktarını ol mertebe artırmalı ki
Sahib-î sevet olanlar da zügürt kalmalıdır
Yalniz fahişeler vergisi haksızlık olur,
Evlilerden de s........tikçe rüsum ıdır..
*Öldügü zaman da mezar taşına sunların yazılmasını istedi:
Kabrimi kimse ziyaret etmesin Allah için
Gelmesin reddeylerim, billahi öz kardesimi
Gözlerim Ebnayi Ademden o türbe yıldı kî
İstemem ben Fatiha, tek çalmasınlar taşımı
Gökten üç hiciv düşmüş siyasilerin başına, inşallah ki üzerlerine alına…
Başka bir yazıda da öğrencisi Neyzen Tevfik’le birlikte olacağız dostlar..
http://www.gaziantephaberler.com/nevin-kocoglu@sair-esref---kufurlerin-efendisi-yazisi-4654.html
.jpg)
